آداب صحنه فیلمبرداری: ۶ قانون مهم برای زمان‌هایی که باید حرف بزنیم و یا سکوت کنیم

آداب و رسوم در صحنه فیلمبرداری: ۶ قانون مهم برای زمان‌هایی که باید حرف بزنیم و یا سکوت کنیم

اگر می‌خواهید سر صحنه فیلمبرداری به یک فرد حرفه‌ای تبدیل شوید، باید بدانید که چه زمانی حرف بزنید و چه زمانی سکوت پیشه کنید.

رفتار شما سر صحنه میزان حرفه‌ای بودن و آماتور بودن شما را مشخص می‌کند. موارد زیادی پیش می‌آید که برخی از عوامل صحنه در مورد بخشی از کار نظرات نامربوطی می‌دهند که هیچ تخصصی هم در آن ندارند. اداره صحنه ساخت یک فیلم حرفه‌ای کاری پرفشار و پرخطر است. برای اینکه در کار خود به عنوان یک فرد حرفه‌ای شناخته شوید، باید بتوانید مسئولیت‌های محوله را به خوبی انجام دهید و از پس آن‌ها برآیید. برای اینکه بدانید چه زمانی باید سکوت کنید و چه زمانی نظر خود را بیان کنید، توصیه‌های زیر را همیشه مد نظر قرار دهید:

1. مراقب رفتارتان باشید

برخی رفتارهای خارج از مبادی آداب وجود دارد که هرگز نباید اتفاق بیفتند. مثلاً فرض کنید دستیار واحد هنری پشت کارگردان ایستاده باشد و راجع به بازی مصنوعی یکی از بازیگران نظر بدهد. یا مسئول داده‌ورزی پشت کارگردان و سرپرستان گروه نشسته باشد و راجع به نحوه کادربندی یک پلان صحبت کند. هرگز، هرگز و هرگز نباید چنین کارهایی از شما سر بزند.

2. نقش بازیگران فقط بازی در مقابل دوربین است

یکی از اشتباهات رایج در زمان فیلمبرداری این است که یک بازیگر، به تشخیص خودش کار را در وسط یک پلان متوقف کند. بازیگر هرگز نباید در مورد بازی خودش قضاوتی داشته باشد و جای کارگردان را بگیرد. ممکن است بازیگر از برنامه و هدف کارگردان مطلع نباشد و با این کار یک پلان ارزشمند را خراب کند.

البته در مورد نقش‌ها استثنائاتی نیز وجود دارد. فرض کنید شما یک هنرمند گرانقیمت باشید که بخش زیادی از هزینه فیلم صرف دستمزد شما شده و حضور شما در فیلم اهمیت ویژه‌ای دارد. در این صورت نه تنها در مورد صحنه بلکه چیزهای دیگری نیز اختیاراتی خواهید داشت.

3. فقط کارگردان اجازه گفتن «کات» را دارد

از نظر تئوری، کارگردان تنها کسی است که می‌توان وسط ضبط صحنه «کات» بگوید. در سال‌های گذشته فیلمبردار این کار را می‌کرد، اما این مربوط به زمانی بود که فیلمبردار تنها شخصی بوده که می‌توانسته پلان و کادر را زودتر از دیگران ببیند و در لحظه تصمیم بگیرد.

در واقع فیلمبردار تنها کسی بود که می‌توانست شاهد تمامی عناصر و المان‌های فیلمسازی در کنار هم باشد و اگر فیلم از حالت عادی خارج میشد بیش از هر کس دیگری متوجه این قضیه بود. اما امروزه کارگردان و هر کس دیگری می‌تواند حین ضبط فیلم به مانیتور نگاه کند و وظیفه «کات» دادن به کارگردان محول شد.

استثنایی که برای این وظیفه کارگردان می‌توان قائل شد زمانی است که یک مسئله ایمنی وجود داشته باشد. اگر دستیار اول کارگردان (که اتفاقاً به عنوان مسئول اصلی ایمنی نیز شناخته می‌شود) ببیند که به عنوان مثال بدلکاری‌های در حال انجام در صحنه مشکل خاصی پیدا کرده می‌تواند فرمان «کات» را صادر کند. همین کار را فرد همانگ‌کننده و مدیر بلدکاران نیز می‌توان انجام دهد. هر کسی که مورد خطرناکی در صحنه ببیند باید آن را اطلاع دهد و در صورت لزوم کار را متوقف کند. البته در چنین مواردی گفتن «مواظب باشید!» شاید بهتر از «کات» باشد.

4. نظراتتان را بعد از پایان ضبط پلان عنوان کنید

نباید صحنه به گونه‌ای باشد که همه خاموش باشند و هیچ صدایی از کسی درنیاید. اگر نقشتان در صحنه ایجاب می‌کند باید در انتهای ضبط پلان ایده‌های خود را عنوان کنید و یا مشکلات موجود را اطلاع کنید. البته باید در نظر داشته باشید که چه زمانی باید صحبت کنید.

برای مثال، میکسر صدا تنها کسی است که به صدا گوش می‌دهد. اگر یک کامیون از محل عبور کند و باعث خراب شدن آن پلان شود، میکسر باید این مورد را به همه انتقال دهد. اما اگر این اتفاق به گونه‌ای بیفتد که میکسر تشخیص دهد صدای ایجاد شده را می‌توان با تکنولوژی‌های جدید در مرحله پس-تولید حذف کرد، بهتر است این مورد را صرفاً جهت اطلاع به واحد مربوطه اطلاع دهد و اجازه دهد که کار دنبال شود. برای تشخیص این دو مورد میکسر باید تجربه کافی داشته باشد.

5. هوای یکدیگر را داشته باشید

سرپرست نویسندگان برای اینکه بداند چه زمانی باید حرف بزند و چه زمانی سکوت کند، کار سختی در پیش دارد. سرپرست نویسندگان گاهی مسئول این است که تشخیص دهد آیا پلان‌های ضبط شده بدون داشتن مشکلی در انطباق و همپوشانی پشت هم قرار خواهند گرفت یا خیر. این افراد همچنین باید توجه داشته باشند که بازیگران تمامی دیالوگ‌های خود را به درستی ادا کرده‌اند تا صحنه به درستی پوشش داده شود.

اینکه کسی اعلام کند که یک بازیگر (یا حتی کارگردان) مرتکب اشتباه شده کار آسانی است، اما سرپرست نویسنده بهتر است که چنین مسائلی را به صورت درگوشی با خود بازیگران در میان بگذارند (مثلاً زمانی که بازیگر یک وسیله را در دست اشتباهی گرفته)، یا با خود کارگردان و فیلمبردار در خصوص خط دید غلط بازیگران صحبت کند. وقتی می‌توانیم به آرامی و به صورت خصوصی ایرادات را به کس دیگری تذکر دهیم، نیازی به اعلام آن با صدای بلند نیست. باز هم باید گفت تجربه و حسن نیت در این زمینه کارساز است.

6. از نقش و وظیفه خود در صحنه کاملاً آگاه باشید

صحنه‌های فیلمسازی با یکدیگر تفاوت دارند. بعضی از آن‌ها کاملاً صمیمی هستند و هرکسی می‌تواند در آن‌ها وارد شود و به کسی هم برنمی‌خورد. برخی دیگر دارای محیط ساکتی هستند و فضای کاملاً جدی بر آن‌ها حاکم است تا بازیگران بتوانند نقش‌های سنگینی ایفا کنند که شاید شایسته دریافت جایزه شود. وظیفه خود را به طور دقیق از سرپرست هر واحد مربوطه بپرسید و این کار را با کارگردان و دستیار اول او انجام دهید. اگر شک و شبهه‌ای دارید، چیزی به زبان نیاورید، مگر آنکه مربوط به سرپرست واحد خودتان باشد و یا درباره وظیفه‌ای باشد که انجام می‌دهید.