راهنمای فیلم مستند: ۶ نوع فیلم مستند

راهنمای فیلم مستند: ۶ نوع فیلم مستند

فیلم های مستند در سبک ها و ژانرهای مختلفی ساخته می شوند. این امر به فیلمسازان اجازه می دهد تا مرزهای سنتی را کنار بگذارند یا عناصر سبک های مختلف را با هم ترکیب کنند و فیلمی منحصر به فرد و قدرتمند تولید کنند.

 آموزش مستند سازی توسط کن برنز

انوع سبک های سینمای مستند :

در سال ۱۹۹۱، «بیل نیکولز»، منتقد و نظریه‌پرداز آمریکایی سینما این مسئله را مطرح کرد که شش سبک مختلف مستند وجود دارد – شاعرانه (Poetic) ، توضیحی (Expository) ، بازتابی یا انعکاسی (reflexive) ، مشاهده ای (observational)، اجرایی (Performative) و مشارکتی (participatory) – که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. با اینکه برخی از فیلم‌های مستند ممکن است در یک سری ویژگی ها با هم همپوشانی داشته باشند، هر سبک مقوله‌ای است که می‌تواند در چند ویژگی بخصوص خلاصه شود.

شش نوع فیلم مستند :

همه مستندها شبیه به هم نیستند و انواع مختلف مستندها به تکنیک های مستندسازی متفاوتی از سوی فیلمبردار نیاز دارند. شش دسته بندی اصلی در ژانرهای مستند وجود دارد که در این قسمت به آن ها می‌پردازیم :

1. مستند شاعرانه : در مستندهای شاعرانه ، تداوم خطی روایت به نفع حال و هوا، احساس یا کنار هم قرار گرفتن و زیبایی تصاویر کنار گذاشته می‌شود. از آنجایی که مستندهای شاعرانه اغلب محتوای روایی کمی دارند یا اصلاً محتوای روایی ندارند، اغلب از مدیر فیلمبرداری خواسته می شود تا تصاویری با ترکیب بندی بسیار تحسین برانگیز و از نظر بصری چشمگیر ثبت کند ، تصاویری که بتوانند داستان را بدون زمینه کلامی اضافی بیان کنند. مستند «المپیا» اثر لنی ریفنشتال (۱۹۳۸) نمونه‌ای از یک مستند شاعرانه است که بر جلوه‌های بصری و سبک هنری تمرکز دارد تا حقیقتی درونی را آشکار کند.
2. مستند توضیحی : مستندهای توضیحی ، ذهنیت یا استدلال خاصی را در مورد یک موضوع تعریف می‌کنند و اغلب از صدای یک راوی قدرتمند و مقتدر استفاده می‌شود . برای مستندهای توضیحی ، فیلمبردار مسئول جمع‌آوری و گرفتن فیلم‌هایی است که به موضوع مطرح شده در فیلم کمک کند، مثلاً استوک فوتیج ، فیلم‌های آرشیوی، بی رول یا بازسازی مجدد رویدادهای تاریخی. مستند  «The Dust Bowl» که در سال ۲۰۱۲ ساخته شد ، روایت تاریخی کن برنزِ فیلمساز از خشکسالی فاجعه باری است که در دوران رکود بزرگ رخ داد. برنز در این مستند از عکس‌ها و حقایق برای تشریح دلایل و تأثیرات یکی از بدترین خشکسالی‌هایی که زمین‌های کشاورزی آمریکای شمالی را گرفتار کرد، استفاده کرده است.
3. مستند مشارکتی: مستندهای مشارکتی به نوعی از مستند اطلاق می شوند که با تعامل بین مستندسازان و سوژه آن ها شکل می‌گیرند . بنابراین، فیلمبردار به همان اندازه که مسئول انجام مصاحبه‌ با سوژه است، مصاحبه شونده هم هست. در مستندهای مشارکتی، که به عنوان مستندهای تعاملی هم شناخته می شوند، اغلب «روایتِ» فیلمساز از حقیقت به عنوان «حقیقت» ارائه می‌شود و بر تعامل مستقیم فیلمساز با سوژه ها تمرکز دارد و واکنش ها و تعاملات احساسی واقعی را به تصویر می کشد. خیلی از کنش ها و عکس العمل هایی که ثبت می‌شود، نقطه نظر فیلم‌ساز را تصدیق می‌کند یا هدف فیلم را مشخص می‌کند. خیلی از مستندهای مایکل فرانسیس مور، مثلاً «بولینگ برای کلمباین» (۲۰۰۱)، به سبک مشارکتی هستند اما عناصری از سبک های مشاهده ای و اجرایی را نیز در خود دارند .
4. سبک مشاهده ای: سبکی از مستند که جنبش سینما حقیقت (سینما وریته) را شامل می‌شود، مستندهای مشاهده‌ای تلاش می کنند تا حقیقت اصلی سوژه خود را به سبک مگس روی دیوار بودن کشف کنند – به عبارت دیگر، مشاهده زندگی واقعی سوژه بدون دخالت در آن . معمولاً از فیلمبرداران فیلم‌های مستند مشاهده ‌ای خواسته می‌شود که تا حد امکان نامرئی باشند تا بتوانند سوژه‌های خود را در حالتی بِکر و بدون برنامه ریزی قبلی به تصویر بکشند . نمونه ای از این نوع مستند سینما حقیقت، «Primary» محصول سال ۱۹۶۰ است، یک فیلم مستند سینمایی درباره انتخابات مقدماتی سال ۱۹۶۰ ویسکانسین بین جان اف کندی و هیوبرت هامفری.
5. مستند انعکاسی: مستندهای انعکاسی بر رابطه بین فیلمساز و مخاطب تمرکز دارند. از آنجایی که موضوع مستند اغلب خودِ فرآیند ساخت فیلم مستند است،  فیلمبردار از کل فرآیند تولید فیلم، از جمله تدوین، مصاحبه ها و پس تولید، به سبک «پشت صحنه فیلم» تصویر می گیرد. مستند انعکاسی ژیگا ورتوف «مردی با دوربین فیلم‌برداری» (۱۹۲۹) با نمایش بی بازیگر زندگی شهری شوروی تاریخ ساز شد.
6. مستند اجرایی: مستندهای اجرایی بر درگیری فیلمساز با موضوع تمرکز دارند. و از تجربیات شخصی یا رابطه او با موضوع به عنوان نقطه شروعی برای کاوش در حقایق بزرگتر و ذهنی در مورد موضوعاتی چون سیاست، تاریخ یا گروه های مردم استفاده می کنند.  اغلب از فیلمبردار خواسته می‌شود که فرآیند تولید مستند را ثبت کند و علاوه بر آن ، رابطه مستقیم و گاهی شخصی بین فیلمساز و سوژه را هم به تصویر بکشد. سایز فوق‌العاده من (Super Size Me) ساخته مورگان اسپرلاک فیلمساز در سال ۲۰۰۴، ، تجربه خودش از خوردن فست فود های مک دونالد به مدت ۳۰ روز، شرح مشکلات بدنی، مشکلات سلامتی و ملاقات های بعدی با پزشک در تلاش برای زیر سوال بردن مواد غذایی فروخته شده در زنجیره معروف فست فود را مستند می کند.