روش نوشتن فیلمنامه انیمیشن

فیلمنامه انیمیشن

انیمیشن ، نقاشی متحرک و یا پویانمایی ، جان بخشیدن به اشیا ، اشکال ، احجام ، خطوط و نقاط است . دیداری ساختن رویاها ، خاطرات ، اوهام ، خواب ها و خیالاتی است که پیرامون ما را انباشتنه اند . چیزهایی که در زندگی روزمره حرکات درونی آنها و حضور جادویی شان از نگاه مان پنهان می شود ، در انیمیشن تجلی می یابند و زمان و روح اشیا در آنها جاری می شود . چیزی در این تصاویر موجود است که می تواند مفهومی ماورایی را بر اشیا وارد آورد . چیزهایی که به هر پدیده معنایی تازه می بخشد .

از نخستین روزهای تولد انیمیشن ، یکی از خصوصیات بارزی که باعث جلب توجه و تمایل هنرمندان به این عرصه گردیده است ، توانایی فوق العاده آن در بیان موضوعات و طرح داستان های مختلف ، به ویژه داستان ها و موضوعاتی است که سینمای زنده در بیان آنها با نقصان رو به رو بوده و هست . به بیان دیگر ، هنر انیمیشن در مقایسه با سینمای زنده توانایی به تصویر کشیدن طیف گسترده تری از افکار ، تصورات و موضوعات را داشته و دارد . به همین دلیل امروزه شاهدیم که سینما برای القای مفاهیم عمیق تر ، به تصویر کشیدن فضاها ، شخصیت ها وداستان های خارق العاده و همچنین جذب تماشاگران خود ، هر روز ارتباط نزدیک تری را با دنیای انیمیشن برقرار می کند . از این رو ، در حال حاضر با سیل عظیمی از فیلم ها در قالب های کوتاه ، بلند ، تجاری و هنری رو به رو هستیم که ماهیت زنده / انیمیشن دارند . تلفیقی که به پیدایش قالب مستند انیمیشن هم انجامیده و آن دسته از آثار انیمیشن را در بر می گیرد که از تصاویر یا صداهایی واقعی بهره می گیرند . اینک این پرسش مطرح است که این عرصه سرشار از قابلیت ها و توانایی بی حد و حصر در بیان و تجسم ، جایگاه طرح چه موضوعاتی می تواند یا باید باشد ؟

بدیهی است که انیمیشن ، به عنوان یک روش اجرایی ، در سبک های مختلف خود توانایی به تصویر کشیدن هرگونه داستانی را داراست . بر همین اساس گروهی معتقدند که دنیای انیمیشن مامنی مناسب برای به تصویر کشیدن تمام موضوعات داستانی است .

با قبول چنین برداشتی ، دامنه کاوش ما برای یافتن ایده های مناسب برای تبدیل به انیمیشن دست کم تمام ادبیات انسانی و آن چه را تخیل او قادر به تصویر کشیدن آن است ، در بر می گیرد . چنین پاسخی با وجود صحت ، به قدری گسترده و فراگیر است که نمی تواند قدرت دنیای انیمیشن را به عنوان نوعی از روایت سینمایی برای مخاطب مشخص سازد . برای دستیابی به پاسخی که بتواند مارا یاری کند ، باید بیش تر با دنیای انیمیشن و شاخصه های آن آشنا شویم : شاخصه هایی که می توانند تعیین کننده هویت ایده های مورد نیاز در انیمیشن ، و به تبع آن ، منابع دستیابی به این ایده های اولیه باشند.

در هر حال ، این ایده کوتاه اولیه است که در نهایت به فیلمنامه و سپس ، فیلمنامه مصور یا استوری برد تبدیل می شود و بنیان ساخت فیلم انیمیشن بر آن استوار می گردد. اگر به دوره طلایی انیمیشن باز گردیم ، می بینیم که در آن اصولا فیلمنامه ای برای انیمیشن ها وجود ندارد و کارگردانان صرفا ایده های خود را به استوری برد تبدیل می کنند .

آنها با یک داستان ساده یا یک ایده اولیه به ترسیم استوری برد می پردازند و سپس شروع به کار می کنند . فلسفه حاکم بر ساخت فیلم های انیمیشن در این دوره این است که شیرین کاری های خوب فیزیکی را نمی شود نوشت و فقط باید طراحی کرد .

شیرین کاری ها موقعیت های خنده آوری بودند که با استفاده از قیافه شخصیت ها و عملی که به انجام می رساندند ، به وجود می آمدند و در نتیجه ، لزومی به استفاده از توصیفات نوشتاری نبود . اما از سوی دیگر ، صحنه های دراماتیک و شوخی های وابسته به موقعیت ، زمانی بهتر به انجام می رسند که ابتدا فیلمنامه ای تدوین شده باشد.

مسلم است که قسمت عمده ای از موفقیت فیلم انیمیشن به همین ایده های اولیه بستگی دارد . اغلب انیماتورها توانایی تبدیل یک ایده خوب را به یک انیمیشن دیدنی دارند ، ولی غالبا چنین ایده خوبی به سادگی پیدا نمی شود . البته گاهی هم پیدا کردن یک ایده خوب کاملا اتفاقی است .

برای ایده یابی در انیمیشن باید به تصورات وسعت بخشید و گسترده تر و حیرت آورتر فکر کرد. برای یافتن ایده های جدید باید با دنیای انیمیشن آشنایی داشت و به خصوصیات آن توجه کرد. ایده ابتدایی باید تصویری باشد تا انیماتورها چیزی برای انیمه کردن داشته باشند.

داستان تولد ایده و شخصیت معروف دارکوب <وودی> بیانگر همین نوع نگرش است. فکر تولد این شخصیت انیمیشنی مربوط به مزاحمت یک دارکوب در زمان تعطیلات است. صدای نوک زدن مدام این دارکوب و مزاحمت ناشی از آن برای یک انیماتور جوان و خانواده اش، برای افراد عادی می توانست تنها به یک خاطره ناراحت کننده تبدیل شود، در صورتی که برای یک انیماتور به زایش ایده ای پایدار و مطمئن برای انیمیشن ختم گردید. این بدان معناست که در جستجوی ایده انیمیشنی باید راه متفاوتی برای نگاه کردن به چیزها پیدا کرد.

گاه ایده های جدید از میان افکار قدیمی متولد می شوند; خیل عظیم فیلم های انیمیشنی که ریشه در ادبیات و داستان های کهن دارند موید این امر است. این جاست که گفته می شود: (یا چیز تازه ای بیابید و یا ایده ای قدیمی را در پوششی نو بیان کنید.) بدون شک خیل عظیمی از فیلم های انیمیشن امروزی، بیان های جدیدی از داستان های قدیمی هستند.

اغلب مشاهده می شود که از ظرفیت بیانی انیمیشن استفاده بهینه ای نمی شود. یکی از دلایل تولید انیمیشن، ناتوانی فیلم زنده برای تجسم برخی موضوعات و لحظات خاص است که در قالب انیمیشن به راحتی امکان پذیر می شود. در بعضی فیلمنامه های انیمیشن، این نکته مورد غفلت قرار می گیرد و برای پرداختن به موضوع در قالب انیمیشن، ضرورتی احساس نمی شود. به عنوان نویسنده فیلمنامه انیمیشن باید هر لحظه توجه داشته باشید که برای چه قالبی فیلمنامه می نویسید. در این عرصه، خلاق باشید. در انیمیشن، دنیایی عجیب و گسترده پیش روی شماست. دکورهای بسیار گران یا عجیب و غریب در کار نیست. قوانین فیزیک را در اختیار دارید و برای شخصیت ها هیچ کاری غیرممکن نیست. در انیمیشن اتومبیل ها را واژگون و ساختمان را ویران می کنید. یا این که توفان شهر را با خاک یکسان می کند و هیچکس هم صدمه نمی بیند.

هر یک از شیوه های تولید انیمیشن امکانات ویژه ای را برای یک داستان در اختیار فیلمنامه نویس قرار می دهد. پیشرفت فناوری دامنه این ابزارهای بیانی را وسعت می بخشد و امکاناتی را پدید می آورد که برای دست اندرکاران انیمیشن وسوسه انگیزند. باید دانست که اصول فیلمنامه نویسی تا حدود بسیاری در زمینه نگارش فیلمنامه انیمیشن نیز مصداق دارد. البته با توجه به نوع و قالب آثار انیمیشن و مخاطبان آنها که اغلب کودک و نوجوان هستند، دقت نظرها در مورد فیلمنامه دو چندان می شود.