نور کلیدی چیست ؟ چگونه باعث ایجاد جلوه های مختلف سینمایی می‌شود ؟

در جهان فیلم ها ، مانند دنیای واقعی ، نور و سایه بر حال و هوای صحنه، محیط و فضا تأثیر می گذارد. فیلمبرداران و نورپردازان ، تنظیمات نورپردازی فیلم را با دقت انجام می‌دهند که چنین جلوه هایی را بازآفرینی ‌کنند، که می‌تواند از یک فضای اسرارآمیز و پریشان کننده تا یک فضای شاداب و سبکبال متغیر باشد.

فهرست مطالب :

• نور اصلی/کلیدی چیست؟

• نقش نور کلیدی در نورپردازی چیست؟

• نحوه استفاده از نور کلیدی

• نورپردازی با مایه تیره چیست؟

• نورپردازی با مایه روشن چیست؟

نور اصلی/کلیدی ( key light ) چیست؟

« نور کلیدی » منبع اصلی نور مصنوعی است که فیلمبردار هنگام تصویربرداری از یک صحنه از آن استفاده می کند.

نور کلیدی ، نوع خاصی از تجهیزات نورپردازی نیست. می تواند هر چیزی باشد، از فلاش دوربین گرفته تا لامپ.

هنگامی که فیلمبردار از بیش از یک منبع نور مصنوعی در یک نما استفاده کند – با اضافه کردن « نور پرکننده»    (Fill light)  برای کاهش سایه‌ها و / یا اضافه کردن «نور پشت » (Back light)  برای مشخص ساختن سوژه‌ها و ایجاد حس عمق، نور کلیدی بیشترین تأثیر را بر روی تصویر می‌گذارد و ابعاد و فرم سوژه را مشخص میکند .

یک فیلمبردار ممکن است از چندین نور کلیدی در یک صحنه برای روشن کردن یک سوژه در حال حرکت در لحظات خاص استفاده کند.

استفاده از نور کلیدی در صنعت فیلمسازی شروع شد اما اکنون در عکاسی نیز رایج است.

نقش نور کلیدی در نورپردازی چیست؟

نورهای کلیدی ، فرم و ابعاد سوژه های روی صفحه نمایش را مشخص می کنند و به فیلمبرداران این امکان را می دهند تا بتوانند اتمسفر یک صحنه را کنترل کنند. تعداد منابع نوری که استفاده می‌کنند، ویژگی‌های خاص هرکدام از آن نورها (دمای رنگ، درخشندگی و غیره)، و محل قرارگیری آن‌ها می‌تواند طیف گسترده‌ای از حالات و فضا ایجاد کند، از فضای مرموز و دراماتیک گرفته تا شاد و خوش‌بینانه.

نحوه استفاده از نور کلیدی :

فیلمبرداران از نورهای کلیدی به شیوه های مختلفی استفاده می کنند و برای رسیدن به تاثیرات مختلف ، تنیظمات نوری مختلفی انجام می دهند.

فیلمبرداران بسته به اینکه بخواهند سایه‌های تند و برجسته‌ای داشته باشند یا نماهایی متعادل‌تر با جزئیات بیشتر، از نور کلیدی «سخت» (متمرکز) یا «نرم» (پراکنده) استفاده می‌کنند.

آنها بسته به اینکه چه تنظیمات نورپردازی را مد نظر دارند ، نور کلیدی  را روی سه پایه نور در زوایای مختلف نسبت به سوژه قرار می دهند.

در حالت معمولی نورپردازی سه نقطه‌ای ، فیلمبردار نور کلیدی را در زاویه ۳۰ تا ۶۰ درجه نسبت به دوربین قرار می‌دهد تا سایه‌های جذابی روی صورت سوژه ایجاد کند. بنابراین، اگر سمت راست روشن باشد، سمت چپ سایه خواهد داشت.

رایج ترین حالت عمودی برای نور کلیدی ، در زاویه ۳۰ درجه ، کمی بالاتر از خط دید است، اما فیلمبرداران برای ایجاد جلوه های مختلف، نور کلیدی را بالاتر یا پایین تر قرار می دهند.

نور طبیعی یا نور محیط معمولاً بالای سر قرار دارد، بنابراین هنگامی که در موقعیت پائین تر قرار بگیرد، نور کلیدی اجزای صورت بازیگر را غیرعادی جلوه می‌دهد . این از ریخت افتادگی هم در ژانر ترسناک (برای ایجاد یک حس آزار دهنده از نابهنجاری) و هم در ژانر کمدی (برای خنده) به خوبی کار می کند.

وقتی نور کلیدی بالاتر قرار بگیرد، باعث برجسته تر شدن استخوان گونه و ایجاد سایه های بلند بینی می شود.

اگر فقط از یک نور کلیدی استفاده کنید ،  صحنه ای با کنتراست بالا ایجاد میشود، به خصوص اگر هیچ نوری پس زمینه را روشن نکند.

در صورتی که از نور پرکننده یا رفلکتور (Reflector)  استفاده شود ، کنتراست کاهش میابد و به نواحی تاریک صحنه جزئیات اضافه میشود .

نور کلیدی نباید حتما به صورت مستقیم روی سوژه تابانده شود . فیلمبردار برای اینکه یک صحنه از نظر بصری جذاب‌تر شود، یا مکان سوژه را نشان دهد، ممکن است نور خود را از فیلترها، صفحه‌نمایش‌ها، رفلکتورها و موانعی مانند برگ درختان و شیشه‌های پنجره عبور دهد.

نور کلیدی نیاز نیست حتما نور سفید باشد. فیلمبرداران گاهی اوقات از یک نور کلیدی رنگی به همراه نورهای پرکننده و نور پشت ( بک لایت ) رنگ‌های دیگر استفاده می‌کنند تا عمق احساسی بیشتری به صحنه اضافه کنند .

فیلمبرداران ممکن است از نورپردازی داخلی یا خارجی استفاده کنند . دمای رنگ یا درجه حرارت رنگ که با واحد کلوین سنجیده می‌شود هم ، ظاهر متفاوتی در صحنه ایجاد می کند.

نورپردازی فضای باز اغلب با دمای کلوین حدود ۵۶۰۰ انجام میشود ، در حالی که نورپردازی برای فضای داخلی معمولاً ۳۲۰۰ کلوین است. حد فاصل بین این ها ۵۰۰۰ کلوین است، ؛ هر چه اعداد کوچک‌تر باشند، به محدوده رنگ‌های گرم مثل زرد و نارنجی نزدیک‌تر شده‌ایم. در مقابل هر چه به طرف دیگر منحنی دمای نور برویم و اعداد بزرگ‌تر شوند، به طیف رنگ‌های سرد مثل آبی نزدیک شده‌ایم.

فیلمبرداران ممکن است از خورشید یا یک نورافکن قوی (در یک روز ابری) به‌عنوان نور کلیدی برای فیلمبرداری در فضای باز استفاده کنند و آن را با منبع نور دیگری به عنوان نور پرکننده تکمیل کنند یا برعکس.

آنها همچنین ممکن است از لامپ ، وسایل روشنایی، آتش، شمع و سایر منابع نور طبیعی به عنوان نور های کلیدی استفاده کنند، (اگر به اندازه کافی روشن باشند ) حتی گاهی اوقات آنها در صحنه ها به عنوان لوازم صحنه ظاهر می شوند.

با وجود این که نور کلیدی یک نور استاندارد است و استفاده از آن برای تازه کارها توصیه می شود، فیلمبرداران همیشه هم از آن استفاده نمی کنند. کنار گذاشتن نور کلیدی می تواند جلوه ضد نور یا سایه‌نما یا سیلوئت جذابی ایجاد کند.

نورپردازی با مایه تیره ( Low – Key Lighting ) چیست؟

فیلمبردار بسته به فضا و حال و هوایی که می‌خواهد ایجاد کند، از نورپردازی با مایه تیره یا نورپردازی با مایه روشن استفاده می‌کند. هر کدام از این تکنیک ها ویژگی های متمایز خود را دارند.

در نورپردازی با مایه تیره ، صحنه ها بیشتر به تاریکی گرایش دارند ، سایه های شدیدتری ایجاد میشود ، کنتراست بسیار بیشتر است و رنگ ها تیره تر. اغلب نور تلطیف کننده و سفید کم است یا به کلی حذف شده است.

فیلمبرداران اغلب برای ایجاد این جلوه ، فقط از یک نور کلیدی استفاده می کنند که گاهی با نور پرکننده یا رفلکتور کنترل می شود. این کار خطوط دور سوژه را برجسته می کند و باعث ایجاد سایه می شود.

فیلمبرداران وقتی از نور پرکننده استفاده می‌کنند،اطمینان حاصل میکنند  که نور کلیدی نور غالب است و نسبت نور بالایی مانند ۸:۱ به نفع نور کلیدی ایجاد می‌کند.

کاهش نور، تصاویری با تضادهای چشمگیر بین نور و تاریکی ایجاد می کند که به عنوان “اثر کیاروسکورو ( یا سایه‌روشن) ” شناخته می شود. این تکنیک به ویژه در فیلم های کلاسیک سیاه و سفید اکسپرسیونیستی مانند Nosferatu (1922) و Metropolis (1927)  اهمیت زیادی داشت.

نورپردازی با مایه تیره حال و هوایی دراماتیک و مرموز ایجاد می کند و می تواند طیف وسیعی از احساسات منفی عمیق را به نمایش بگذارد. معمولاً حس انزوای بیننده را افزایش می دهد.

استفاده از تکنیک نورپردازی با مایه تیره در درام های تاریک، هیجان انگیز، ترسناک و فیلم نوآر رایج است.

نورپردازی با مایه روشن ( High – Key Lighting ) چیست؟

نورپردازی با مایه روشن از طیفی از رنگ‌های سفید و روشن استفاده می‌کند، با حداقل رنگ‌های میانی و مشکی. و در آن رنگ های میانی سفید و رنگ های سفید سفیدتر می شوند.

فیلمبرداران به طور سنتی، با نورپردازی سه نقطه‌ای – یعنی نور کلیدی ، نور پر کننده و نور پشت   (همچنین «ریم لایت» نیز نامیده می‌شود) به نورپردازی با مایه روشن دست می‌یابند که یک الگوی نورپردازی یکنواخت ایجاد می‌کند.

این روزها، چندین منبع نور بسیار قوی با لامپ های فِلورِسِنت بسیار کارآمدتر جایگزین می شوند که اثر مشابهی را ارائه می دهند.

فیلمبرداران همچنین ممکن است از یک “رینگ لایت استفاده کنند که یک روشنایی پیوسته با چند سایه قابل مشاهده ایجاد می کند.

تنظیمات نورپردازی با مایه روشن نسبت نور بسیار کمتری دارد، با تعادل بین نور پرکننده و نورکلیدی که می تواند به ۱:۱ نزدیک شود.

نورپردازی با مایه روشن بسیار مقرون به صرفه است چون نیازی به تنظیم مجدد برای هر صحنه ندارد و به تولیدات اجازه می دهد تا با سرعت بیشتری حرکت کنند.

اگرچه باید این نکته را هم اضافه کنیم که در نورپردازی با مایه روشن ، چون قسمت های بخصوصی از صحنه به طور مشخص نسبت به سایر قسمت‌ها روشن نمیشود ، مانند نورپردازی با مایه تیره ، مفهوم بخصوص یا درامی به نماها اضافه نمیکند .

نورپردازی با مایه روشن حالتی خوش بینانه، شاداب، پرطراوت، سبک و مطبوع ایجاد می کند.

نورپردازی با مایه روشن در کمدی ها و سیتکام ها رایج است.